ตรวจโรคมะเร็ง ตรวจได้ด้วยวิธีใดบ้าง

โรคมะเร็ง เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของประเทศไทย แต่ก็มีผู้ป่วยมะเร็งหลายคนมีอาการดีขึ้น และมีโรคมะเร็งหลายชนิดที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ รวมไปถึงมีผู้รอดชีวิตจากโรคมะเร็งจำนวนมาก จากการเข้ามารับการตรวจโรคมะเร็ง หรือตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตั้งแต่เนิ่น ๆ บวกกับความก้าวหน้าของเครื่องมือในการตรวจโรคมะเร็งต่าง ๆ เช่น สารบ่งชี้มะเร็ง การตรวจยีน เป็นต้น ซึ่งหากตรวจพบได้ไว และเข้าสู่กระบวนการรักษาเร็ว ก็มีโอกาสสูงในการรักษาให้หายขาด ลดอัตราการเสียชีวิตได้

ใครบ้างควรตรวจโรคมะเร็ง (ตรวจคัดกรองโรคมะเร็ง)

1. กลุ่มความเสี่ยงสูง เป็นกลุ่มที่ควรตรวจมากที่สุด เช่น

1.1 มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคมะเร็งมากกว่า 1 รุ่น โดยเฉพาะโรคมะเร็งชนิดเดียวกัน หรือเป็นมะเร็งตั้งแต่อายุน้อย

1.2 ผู้ที่มีอายุ 45-50 ปีขึ้นไป เนื่องจากโรคมะเร็งเป็นโรคที่พบบ่อยในช่วงวัยดังกล่าว ตัวอย่างมะเร็งที่พบบ่อยและควรคัดกรอง ได้แก่ มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ มะเร็งต่อมลูกหมาก

1.3 ผู้ที่มีประวัติสัมผัสสารก่อมะเร็ง เช่น

• สูบบุหรี่เป็นประจำ
• อาชีพที่สัมผัสมลพิษ สารเคมีเป็นประจำ
• มีโรคประจำตัวบางอย่าง ได้แก่ โรคไวรัสตับอักเสบ โรคตับแข็ง
• มีเพศสัมพันธ์แบบเสี่ยงที่ไม่ได้ป้องกัน

2. กลุ่มความเสี่ยงทั่วไป แม้ไม่มีประวัติครอบครัวเรื่องโรคมะเร็ง ไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ ทุกคนก็เสี่ยงต่อการเกิดโรงมะเร็งได้ การตรวจคัดกรองโรคมะเร็งในผู้ที่มีความเสี่ยงปกติ โดยการซักประวัติ ตรวจร่างกาย เพื่อค้นหาความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งเพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงดังกล่าวและตรวจคัดกรองตามคำแนะนำของสมาคมมะเร้ง โดยเป้นการตรวจคัดกรองตามช่วงวัยที่เหมาะสม อย่างไรก็ตามผู้ป่วยสามารถพูดคุยปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจคัดกรองเพิ่มเติมภายหลังจากทราบข้อดี ข้อเสียของการตรวจแต่ละชนิด

> กลับสารบัญ

ตรวจโรคมะเร็งไม่ยุ่งยาก ทำได้หลายวิธี

1. ตรวจโรคมะเร็ง หาสารบ่งชี้มะเร็ง (Tumor Marker)

   ตรวจคัดกรองโรคมะเร็งหาสารบ่งชี้มะเร็ง (Tumor Marker) เป็น การตรวจสารชีวโมเลกุลที่ถูกสร้างจากเซลล์มะเร็งเอง และหลั่งออกมาในกระแสเลือดหรือสารคัดหลั่งอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น ปัสสาวะ น้ำในช่องปอด น้ำในไขสันหลังหรือเนื้อเยื่อมะเร็งของผู้ป่วยรายนั้นๆ มักตรวจโรคมะเร็งเพื่อหาแนวโน้มหรือความเสี่ยงที่อาจจะเป็นมะเร็ง การตรวจด้วยวิธีจะเป็นการตรวจจากเลือด ที่ช่วยวินิจฉัยโรคมะเร็งบางชนิด โดยต้องพิจารณาร่วมไปกับประวัติ การตรวจร่างกาย การตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการตรวจทางการแพทย์อื่นๆ ร่วมด้วย โดยสารบ่งชี้มะเร็ง (tumor marker) ที่ตรวจได้ เช่น

   • AFP สารบ่งชี้มะเร็งตับ
   • CEA สารบ่งชี้มะเร็งลำไส้ใหญ่
   • PSA สารบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมาก
   • CA-15-3 สารบ่งชี้มะเร็งเต้านม
   • CA125 สารบ่งชี้มะเร็งรังไข่


2. ตรวจโรคมะเร็ง ด้วยการตรวจยีนวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมมะเร็ง

   การตรวจคัดกรองหาความเสี่ยงโรคมะเร็งจากยีน หรือ พันธุกรรม ถือว่าเป็นการตรวจหาความผิดปกติชิงรุกของยีนในร่างกายลงลึกถึงระดับดีเอ็นเอ สามารถตรวจหาความเปลี่ยนแปลงหรือการกลายพันธุ์ของยีนได้อย่างแม่นยำ สามารถวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของยีน 61 ยีน ที่สัมพันธ์กับการเกิดมะเร็งต่างๆ เช่น ยีน BRCA1, BRCA2 ที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็งเต้านมและ มะเร็งรังไข่ ยีน APC ที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นต้น จะใช้วิธีการเก็บเซลล์จากกระพุ้งแก้ม หรือตรวจจากเลือด

   โดยสามารถหาความเสี่ยงจากมะเร็งชนิดที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ถึง 10 ชนิด ได้แก่ มะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ มะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมา มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งรังไข่ มะเร็งตับอ่อน มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งไต มะเร็งไทรอยด์ และมะเร็งโพรงมดลูก



3. ตรวจโรคมะเร็ง (ตรวจคัดกรองโรคมะเร็ง) โดยเครื่องมือพิเศษขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง

   เป็นการตรวจโรคมะเร็งด้วยเครื่องมือพิเศษหรือการตรวจพิเศษที่ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง เช่น

   • การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้ปริมาณรังสีต่ำ Low-Dose CT (Low-Dose Computerized Tomography) โดยใช้ในการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดตั้งแต่เริ่มต้น ช่วยให้แพทย์พบจุดหรือก้อนเนื้อที่อยู่ในปอดได้ แม้จุดในปอดนั้นเล็กเกินกว่าที่จะมองเห็นด้วยการเอกซเรย์ธรรมดา
   • การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy) เป็นการตรวจโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ซึ่งหากพบว่ามีก้อนเนื้องอก แพทย์จะทำการตัดชิ้นเนื้องอกนั้นมาวินิจฉัยว่าเป็นก้อนมะเร็งหรือไม่
   • การส่องกล้องระบบทางเดินอาหารส่วนต้น (Gastroscopy) หรือการส่องกล้องกระเพาะอาหาร เพื่อทำการตรวจประเมินรอยโรคภายในกระเพาะอาหาร หากตรวจพบสิ่งผิดปกติหรือสิ่งที่น่าสงสัยสามารถตัดชิ้นเนื้อเพื่อนำไปตรวจสอบทำให้สามารถวินิจฉัยมะเร็งกระเพาะในระยะแรกได้
   • การตรวจด้วยเครื่องแมมโมแกรม (Mammogram) เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการตรวจโรคมะเร็งเต้านม ทำในผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 35 ปี โดยสามารถตรวจพบมะเร็งเต้านมได้ตั้งแต่ระยะแรกเริ่มได้


4. ตรวจโรคมะเร็ง ด้วยตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง (Cancer Biomarker)

   การตรวจตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง (Cancer Biomarker) เป็นการตรวจเพื่อดูการดำเนินของโรคมะเร็ง สามารถบอกได้ว่าผู้ป่วยมะเร็งรายใดมีความเสี่ยงสูง หรือต่ำ จากสารพันธุกรรม ดีเอ็นเอ (DNA) อาร์เอ็นเอ (RNA) หรือโปรตีนที่มีการกลายพันธุ์ และ/หรือมีการแสดงออกในเซลล์มะเร็งที่มากกว่าเซลล์ปกติ เพื่อช่วยวินิจฉัยโรคในระยะเริ่มต้น ทั้งนี้ผู้ป่วยมะเร็งอาจจะไม่จำเป็นต้องตรวจทุกราย และควรปรึกษาแพทย์ผู้ให้การรักษาก่อนตรวจทุกครั้ง

> กลับสารบัญ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม

การตรวจโรคมะเร็ง ในกลุ่มผู้ที่มีความเสี่ยงหรือมีความกังวลว่าจะเป็นมะเร็งนั้นนับว่ามีความสำคัญอันดับแรก ที่จะช่วยป้องกันการเกิดโรค ขณะเดียวกันหากตรวจพบมะเร็งระยะเริ่มแรก ทำให้การรักษาเป็นไปได้อย่างถูกต้อง มีประสิทธิภาพ และทันท่วงที อย่างไรก็ตามสามารถพูดคุยปรึกษาแพทย์ได้ที่รพ. หรือสามารถปรึกษาแพทย์ออนไลน์ได้